Luyện thi đại học môn Hóa
Bạn đang xem trước 20 trang mẫu tài liệu Luyện thi đại học môn Hóa, để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
PHẦN HỮU CƠ LỚP 12 RÖÔÏU [Nhoùm chöùc : hidroxyl (-OH) ] A- Chaát tieâu bieåu: RÖÔÏU ETYLIC I-Lyù tính : Chaát loûng, khoâng maøu muøi thôm, khoái löôïng rieâng 0,8g/ml Tan trong nöôùc nhôø lieân keát hidro vôùi nöôùc, coù ñoä soâi khaù cao (78oC) vì caùc phaân töû taïo lieân keát hidro vôùi nhau. II- Hoùa tính : C2H5OH + Na ® C2H5ONa + ½ H2 C2H5OH + HBr C2H5Br + H2O 2C2H5OH C2H5-O-C2H5 + H2O to C2H5OH CH2=CH2 + H2O men giaám C2H5OH + CuO CH3CHO + Cu + H2O C2H5OH + O2 CH3COOH + H2O CH3COOH + C2H5OH CH3COOC2H5 + H2O men III- Ñieàu cheá: H2SO4 l C6H12O6 2C2H5OH + 2CO2 to C2H4 + H2O C2H5OH C2H5Cl + NaOH C2H5OH + NaCl B- DAÕY ÑOÀNG ÑAÚNG RÖÔÏU ETYLIC CnH2n+1OH ( n >= 1) - Röôïu töø 1C ñeán 17C: chaát loûng. - 3 röôïu ñaàu cuûa daõy ñoàng ñaúng, tan voâ haïn trong nöôùc, töø 4C trôû leân ñoä tan giaûm daàn PHENOL A- Phaân bieät Phenol vaø Röôïu thôm - Phenol : nhoùm hidroxyl (-OH) gaén tröïc tieáp voøng benzen - Röôïu thôm: nhoùm hidroxyl (-OH) gaén treân nhaùnh cuûa hidrocacbon thôm. Phenol vaø röôïu ñeàu phaûn öùng vôùi natri kim loaïi, nhöng röôïu khoâng phaûn öùng dung dòch kieàm ,coøn phenol thì phaûn öùng, vì phenol coù tính axit, tuy nhieân tính axit cuûa phenol raát yeáu, yeáu hôn axit yeáu H2CO3, neân phenol khoâng laøm quøy tím hoùa xanh. B- Chaát tieâu bieåu cuõng coù teân laø Phenol hay axit phenic : C6H5OH Vaøi phöông trình phaûn öùng : C6H5OH + Na ® C6H5ONa + ½H2 C6H5OH + NaOH ® C6H5ONa + H2O C6H5ONa + CO2 + H2O ® C6H5OH + NaHCO3 phaûn öùng vôùi dung dòch brom cho keát tuûa traéng C6H5OH + 3Br2C6H2Br3OH+ 3HBr phaûn öùng vôùi HNO3ñ (coù H2SO4 ñ) cho axit picric C6H5OH + 3HONO2C6H2(NO2)3OH+ 3H2O phenol ñöôïc ñieàu cheá tröïc tieáp töø Clo benzen C6H6 AMIN A- Caáu taïo : Khi thay theá nguyeân töû hidro trong phaân töû NH3 baèng goác hidrocacbon thì ñöôïc amin. Amin coù 3 loaïi : Baäc 1 (R-NH2) ; Baäc 2 (R-NH-R’) ; Baäc 3 (R-N-R’) R’’ - Dung dòch amin maïch hôû trong nöôùc ñoåi maøu quøy tím thaønh xanh. B- Chaát tieâu bieåu : Anilin. Anilin laø loaïi amin thôm vì trong phaân töû coù nhaân benzen, coù tính bazô yeáu (yeáu hôn NH3), anilin khoâng laøm ñoåi maøu quøy tím. Vaøi phaûn öùng. C6H5NH2 + HCl ® C6H5NH3Cl C6H5NH3Cl + NaOH ® C6H5NH2 + NaCl + H2O C6H5NH2 + 3Br2 ® C6H2Br3NH2+3HBr Fe, HCl Ñieàu cheá : C6H5NO2 + 6H C6H5NH2 + 2H2O ANDEHIT - Nhoùm chöùc : -CHO A- Chaát tieâu bieåu : ANDEHIT FOMIC Chaát khí, khoâng maøu, muøi xoác, tan voâ haïn trong nöôùc. Ni, to I- HOÙA TÍNH HCHO + H2 CH3OH to HCHO + Ag2O HCOOH + 2Ag HCHO+2Ag2OCO2 + H2O + 4Ag HCHO + 2Cu(OH)2 ® HCOOH + Cu2O + 2H2O HCHO + C6H5OH ® nhöïa phenol fomandehit to II- ÑIEÀU CHEÁ CH3OH + CuO ® HCHO + Cu + H2O B-DAÕY ÑOÀNG ÑAÚNG ANDEHIT FOMIC: CnH2n+1CHO hay CxH2xO - Phaûn öùng hidro hoùa cho röôïu baäc 1 R-CHO + H2R-CH2OH - Phaûn öùng oxi hoùa cho axit höõu cô R-CHO+Ag2OR-COOH+2Ag AXIT CACBOXYLIC Axit cacboxylic laø axit höõu cô trong phaân töû coù nhoùm chöùc cacboxyl (-COOH). A- Chaát tieâu bieåu: axit axetic CH3COOH Axit axetic laø chaát loûng, tan voâ haïn trong nöôùc vì taïo ñöôïc lieân keát hidro vôùi nöôùc, coù ñoä soâi cao vì caùc phaân töû axit taïo ñöôïc lieân keát hidro vôùi nhau, lieân keát hidro do axit taïo neân raát beàn. I- HOÙA TÍNH - Laøm quøy tím hoùa ñoû. - Phaûn öùng kim loaïi, bazô, muoái - Phaûn öùng este hoùa. II- ÑIEÀU CHEÁ - Söï leân men giaám töø röôïu etylic. - Oxi hoaù andehit axetic B- Daõy ñoàng ñaúng axit axetic I- COÂNG THÖÙC: CnH2n+1COOH hay CxH2xO2 vôùi x = n+1 II- HOÙA TÍNH: Töông töï axit axetic RCOOH + Na ® RCOONa + ½H2 RCOOH + NaOH ® RCOONa + H2O 2RCOOH + Na2CO3 ® 2RCOONa + CO2 + H2O 2RCOOH + CaCO3 ® (RCOO)2Ca + CO2 + H2O RCOOH + R’OH RCOOR’ + H2O Vôùi axit chöa no thì coøn cho phaûn öùng coäng, phaûn öùng truøng hôïp CH2=CH-COOH + Br2 ® CH2Br-CHBr-COOH nCH2=CH (-CH2 - CH-)n COOH COOH Coâng thöùc toång quaùt axit ñôn chöùc coù 1 noái C=C laø: CnH2n-1COOH III- ÑIEÀU CHEÁ RCH2OH + O2 ® RCOOH + H2O RCHO + ½O2 ® RCOOH ESTE Este laø saûn phaåm este hoaù giöõa röôïu vôùi axit höõu cô hoaëc voâ cô, caùc phaân töû este khoâng taïo ñöôïc lieân keát hidro neân coù nhieät ñoä soâi thaáp. I- COÂNG THÖÙC ESTE HÖÕU CÔ - Este ñôn chöùc : RCOOR’ hay CxHyO2 - Este ñôn chöùc no: CnH2n+1COOCmH2m+1 hay CxH2xO2 II- HOÙA TÍNH RCOOR’ + H2O RCOOH + R’OH RCOOR’ + NaOH ® RCOONa + R’OH Chú ý Các trường hợp kém bền có thể chuyển thành anđehit, hoặc xeton hoặc axit R-CH=CH-OH R-CH2-CH=O R-C(OH)-R1 ® R-CO-R1 R-CH(OH)2 R-CH=O + H2O R-C(OH)2-R1 R-CO-R1 + H2O R-C(OH)3 R-COOH + H2O RÖÔÏU ÑA CHÖÙC-GLIXERIN A- Caáu taïo: Röôïu ña chöùc laø röôïu trong phaân töû coù nhieàu nhoùm hdroxyl B- Chaát tieâu bieåu : GLIXERIN C3H5(OH)3 Hoùa tính - Phaûn öùng natri kim loaïi, axit HCl, HNO3 - Phaûn öùng ñaëc tröng ñeå nhaän bieát laø cho phaûn öùng vôùi Cu(OH)2 cho dung dòch maøu xanh lam. Ñieàu cheá : Cho Lipit + dung dòch NaOH, to C3H5(OCOR)3 + 3NaOH C3H5(OH)3 + 3RCOONa CHAÁT BEÙO ( LIPIT ) A- Caáu taïo: Chaát beùo laø este höõu cô ba chöùc ñöôïc taïo bôûi Glixerin vaø caùc axit beùo Coâng thöùc chung: C3H5(OCOR)3 B- Hoùa tính: H+, to Phaûn öùng thuûy phaân: C3H5(OCOR)3 + 3H2O C3H5(OH)3 + 3RCOOH to Phaûn öùng xaø phoøng hoùa: C3H5(OCOR)3 + 3NaOH C3H5(OH)3 + 3RCOONa GLUXIT Gluxit laø nhöõng hôïp chaát höõu cô taïp chöùc, coù chöùa nhoùm hidroxyl(-OH) vaø coù nhoùm cacbonyl (-C=O) trong phaân töû. Gluxit goàm nhieàu loaïi, nhöng quan troïng nhaát laø caùc loaïi sau: - Mono saccarit: chaát tieâu bieåu laø glucozô. - Di saccarit : chaát tieâu bieåu laø Saccarozô. - Poli saccarit: chaát tieâu bieåu laø tinh boät vaø xenlulozô. GLUCOZÔ Glucozô laø chaát raén, khoâng maøu, noùng chaûy 146oC, coù ñoä ngoït keùm ñöôøng mía. I- CAÁU TAÏO: Coâng thöùc phaân töû C6H12O6 Coâng thöùc caáu taïo: HO-CH2-(CHOH)4-CHO II–HOÙA TÍNH 1-Tính chaát cuûa Röôïu ña chöùc: - Phaûn öùng vôùi Cu(OH)2 cho ra dung dòch maøu xanh lam. - Phaûn öùng voùi axit höõu cô cho ra este coù 5 goác axit. 2-Tính chaát cuûa andeâhit. a-Phaûn öùng oxi hoùa: Cho phaûn öùng traùng baïc, taïo keát tuûa ñoû gaïch khi ñun nheï vôùi Cu(OH)2 b-Phaûn öùng coäng hidro: Cho socbic (sorbitol) 3- Phaûn öùng leân men röôïu: Cho röôïu etylic vaø CO2 III- ÑIEÀU CHEÁ : Thuûy phaân tinh boät hoaëc xenlulozô IV- ÑOÀNG PHAÂN:Ñoàng phaân quan troïng nhaát cuûa glucozô laø Fructozô fructozô cuõng coù tính khöû nhö glucozô SACCAROZÔ: C12H22O11 Saccarozô laø chaát raén, khoâng maøu, noùng chaûy 185oC, vò ngoït ñöôïc saûn xuaát töø mía. I- HOÙA TÍNH: - Phaûn öùng thuûy phaân: Cho glucozô vaø fructozô - Phaûn öùng vôùi Cu(OH)2 cho ra dung dòch maøu xanh lam. II- ÑOÀNG PHAÂN:Ñoàng phaân quan troïng nhaát cuûa saccarozô laø Mantozô. Saccarozô khoâng coù tính khöû, coøn mantozô coù tính khöû TINH BOÄT Tinh boät laø chaát boät voâ ñònh hình, maøu traéng, khoâng tan trong nöôùc laïnh, trong nöôùcnoùng taïo hoà tinh boät. I- CAÁU TAÏO: Tinh boät laø hôïp chaát cao phaân töû, coù coâng thöùc toång quaùt (C6H10O5)n. Tinh boät coù 2 loaïi laø: amilozô (maïch thaúng) vaø amilozôpectin (maïch phaân nhaùnh). II- HOÙA TÍNH. - Phaûn öùng thuûy phaân: Cho glucozô - Phaûn öùng vôùi dung dòch iot cho maøu xanh lam ñaëc tröng XENLULOZÔ Xenlulozô laø chaát raén ôû daïng sôïi, khoâng tan trong nöôùc, röôïuete tan trong nöôùc Svayde [Cu(OH)2/dd NH3]. I- CAÁU TAÏO: Xenlulozô laø hôïp chaát cao phaân töû, coù coâng thöùc toång quaùt (C6H10O5)n hay [C6H7O2(OH)3]n, khaùc vôùi tinh boät, xenlulozô chæ coù caáu taïo maïch thaúng II- HOÙA TÍNH. - Phaûn öùng thuûy phaân: Cho glucozô - Phaûn öùng vôùi axit nitric cho xenlulozô trinitrat (thuoác noå). - Phaûn öùng vôùi axit axetic cho xenlulozô triaxetat (tô axetat). AMINO AXIT vaø PROTIT Toùm taét lyù thuyeát · Amino axit laø hôïp chaát taïp chöùc , trong phaân töû coù nhoùm amino ( –NH2 ) vaø nhoùm cacboxyl ( – COOH ) . Amino axit laø nhöõng chaát raén deã tan trong nöôùc . Coù theå taùc duïng duøng axit vaø baz , tham gia phaûn öùng taïo lieân keát peptit . · Protit laø loaïi chaát höõu cô taïp chöùc . Khi thuûy phaân ñeán cuøng ñöôïc amino axit . Khi ñun noùng bò ñoâng tuï . Khi chaùy coù muøi kheùt cuûa toùc chaùy . Cho moät soá phaûn öùng maøu : duøng HNO3 taïo saûn phaãm coù maøu vaøng ; duøng dd CuSO4 ( trong moâi tröôøng kieàm ) taïo dung dòch maøu xanh tím. Một số aminoaxit thường gặp: H2N-CH2-COOH Axit aminoaxetic (Glixin) H2N-CH(CH3)-COOH Axit a-aminopropionic (Alanin) HOOC-CH2-CH2-CH(NH2)-COOH Axit a-aminoglutaric (axit glutamic) Tổng quát: (H2N)xR(COOH)y + Nếu x = y ® dung dịch không làm đổi màu quỳ tím + Nếu x > y ® dung dịch làm quỳ tím hóa xanh + Nếu x < y ® dung dịch làm quỳ tím hóa đỏ POLIME Toùm taét lyù thuyeát · Polime laø nhöõng hôïp chaát höõu cô coù phaân töû löôïng raát lôùn , goàm nhieáu maét xích gioáng nhau taïo neân . Polime laø nhöõng chaát raén khoâng tan trong nöôùc , nhieät ñoä noùng chaûy khoâng xaùc ñònh . Coù 2 loaïi polime : polime töï nhieân nhö xenlulozô protit , tinh boät , polime toång hôïp nhö PE , PVC , PP · Ñieàu cheá polime baèng 2 phöông phaùp : truøng hôïp vaø truøng ngöng . Phaûn öùng truøng hôïp laø quaù trình keát hôïp lieân tieáp cuûa caùc monome coù lien keát p khoâng beàn . Phaûn öùng truøng ngöng laø quaù trình ngöng tuï lieân tieáp cuûa caùc monome coù ít nhaát 2 nhoùm chöùc coù khaû naêng tham gia phaûn öùng ngöng tuï ñeå taïo polieste, poliete , polipeptit . PHẦN VÔ CƠ LỚP 12 ÑAÏI CÖÔNG VEÀ KIM LOAÏI TÍNH CHAÁT HOÙA HOÏC: Tính chaát hoùa hoïc chung cuûa kim loaïi laø tính khöû : M – ne Mn+ Ña soá kim loaïi taùc dung vôùi phi kim, axit, dung dòch muoái 2Fe + 3Cl2 2FeCl3 Zn + 2HCl ZnCl2 + H2 3Cu + 8HNO3 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O Cu + 2AgNO3 Cu(NO3)2 + 2Ag Caùc kim loaïi: Li, K, Ba, Ca, Na taùc duïng vôùi nöôùc ngay nhieät ñoä thöôøng giaûi phoùng khí hidro 2Na + 2H2O 2NaOH + H2 Moät vaøi kim loaïi taùc duïng vôùi dung dòch kieàm nhö Be, Al, Zn, Cr. Al + H2O + NaOH NaAlO2 + H2 M + (n-2)H2O + (4-n)OH- ® + H2 DAÕY ÑIEÄN HOÙA CUÛA KIM LOAÏI: Laø moät daõy caùc caëp oxi hoùa khöû ñöôïc saép xeáp theo chieàu taêng daàn tính oxi hoùa cuûa caùc ion kim loaïi vaø chieàu giaûm daàn tính khöû cuûa kim loaïi Ion kim loaïi: tính oxi hoùa taêng K+ Na+ Ca2+ Mg2+ Al3+ Zn2+ Fe2+ Ni2+ Sn2+ Pb2+ H+ Cu2+ Fe3+ Hg22+ Ag+ Pt2+ Au3+ K Na Ca Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H2 Cu Fe2+ Hg Ag Pt Au Kim loaïi : tính khöû giaûm Giöõa 2 caëp oxi hoùa khöû seõ xaûy ra phaûn öùng theo chieàu chaát oxi hoùa maïnh nhaát seõ oxi hoùa chaát khöû maïnh nhaát sinh ra chaát oxi hoùa yeáu hôn vaø chaát khöû yeáu hôn QUI T ẮC a: Aa+ Bb+ A B aBb+ + bA ® bAa+ + aB AÊN MOØN KIM LOAÏI VAØ CHOÁNG AÊN MOØN AÊn moøn kim loaïi laø söï phaù huûy kim loaïi hoaëc hôïp kim do taùc duïng hoùa hoïc cuûa moâi tröôøng xung quanh Coù hai loaïi aên moøn chính: aên moøn hoùa hoïc vaø aên moøn ñieän hoùa. Baûn chaát cuûa chuùng gioáng nhau ôû choã ñeàu laø caùc quaù trình oxi hoùa khöû, khaùc nhau ôû choã aên moøn ñieän hoùa coù phaùt sinh doøng ñieän AÊn moøn ñieän hoùa thöôøng gaëp, xaûy ra khi kim loaïi khoâng nguyeân chaát tieáp xuùc vôùi dung dòch chaát ñieän li. ÔÛ cöïc aâm (kim loaïi coù tính khöû maïnh hôn) luoân xaûy ra quaù trình oxi hoùa kim loaïi, ôû cöïc döông xaûy ra quaù trình khöû ion H+ (neáu dung dòch ñieän li laø axit). Coù 4 phöông phaùp thöôøng duøng ñeå choáng aên moøn kim loaïi: Caùch li kim loaïi vôùi moâi tröôøng; duøng hôïp kim choáng gæ; duøng chaát choáng aên moøn; duøng phöông phaùp ñieän hoùa. ÑIEÀU CHEÁ Nguyeân taéc laø khöû caùc ion kim loaïi thaønh kim loaïi töï do: Mn++ ne M Coù 3 phöông phaùp thöôøng duøng: - Phöông phaùp thuûy luyeän: Fe + Cu(NO3)2Fe)NO3)2 + Cu ñpnc - Phöông phaùp nhieät luyeän: Fe2O3 + 3CO 2Fe + 3CO2 ñpdd - Phöông phaùp ñieän phaân: NaCl Na + Cl2 4AgNO3 + 2H2O 4Ag + O2 + 4HNO3 Moãi phöông phaùp chæ thích hôïp cho söï ñieàu cheá nhöõng kim loaïi nhaát ñònh KIM LOAÏI PHAÂN NHOÙM CHÍNH NHOÙM I, II VAØ NHOÂM KIM LOAÏI KIEÀM VAØ KIEÀM THOÅ VAØ HÔÏP CHAÁT: Kim loaïi kieàm goàm: Li, Na, K, Rb, Cs Kim loaïi kieàm thoå goàm: Be, Mg, Ca, Sr, Ba Caû 2ø nhoùm naøy ñeàu coù tính khöû maïnh. 2Na + 2H2O 2NaOH + H2 (Be, Mg coi nhö khoâng khöû nöôùc ôû nhieät ñoä thöôøng) Hidroxit kim loaïi kieàm ñeàu laø bazô maïnh, hidroxit kim loaïi kieàm thoå Ca(OH)2, Sr(OH)2, Ba(OH)2 laø bazô maïnh, tan trong nöôùc. Be(OH)2 (löôõng tính) vaø Mg(OH)2 ít tan trong nöôùc Sunfat kim loaïi kieàm ñeàu tan trong nöôùc; BeSO4, MgSO4 tan nhieàu; CaSO4, SrSO4, BaSO4 ít hoaëc khoâng tan. Cacbonat kim loaïi kieàm (tröø LiCO3) tan nhieàu trong nöôùc; cacbonat kim loaïi kieàm thoå MCO3 khoâng tan trong khi caùc hidrocacbonat M(HCO3)2 tan ñöôïc. Khi nung: MCO3 MO + CO2 Ñieàu cheá: ñieän phaân noùng chaûy muoái halogenua (hoaëc hidroxit neáu laø kim loaïi kieàm) ñpnc ñpnc NaOH Na + O2 + H2O ñpnc NaCl Na + Cl2 CaCl2 Ca + Cl2 Neáu ñieän phaân dung dòch NaCl coù maøng ngaên thì ñöôïc NaOH: ñpdd (mnx) 2NaCl + 2H2O 2NaOH + H2 + Cl2 Khi khoâng coù maøng ngaên seõ taïo nöôùc Javen do: Cl2 + 2NaOH NaCl + NaClO + H2O NHOÂM VAØ HÔÏP CHAÁT: Al laø kim loaïi coù tính khöû maïnh: Al – 3e Al3+ 2Al + 3Cl2 2AlCl3 2Al + 6HCl 2AlCl3 + 3H2 Al + 4HNO3 Al(NO3)3 + NO + 2H2O 2Al + 6H2O 2Al(OH)3¯ + 3H2 (phaûn öùng döøng lai) 2Al + Fe2O3 Al2O3 + 2Fe (phaûn öùng nhieät nhoâm) ñpnc (Na3AlF6) Ñieàu cheá Al: ñieän phaân noùng chaûy Al2O3 (coù criolit): Al2O3 2Al + 3O2 Al2O3 ; Al(OH)3 laø nhöõng hôïp chaát löôõng tính: Al(OH)3 + 3HCl AlCl3 + 3H2O Al(OH)3 + NaOH NaAlO2 + 3H2O Ñieàu cheá Al(OH)3: duøng dung dòch NH3 hoaëc NaOH (vöøa ñuû) cho vaøo dung dòch muoái nhoâm: AlCl3 + 3NH3 + 3H2O Al(OH)3¯ + 3NH4Cl MOÄT SOÁ VAÁN ÑEÀ CAÀN CHUÙ YÙ THEÂM Caáu hình electron Fe : 1s2 2s22p63s23p63d64s2 . Fe2+ : 1s2 2s22p63s23p63d6 . Fe3+ : 1s2 2s22p63s23p63d5 . Hoùa tính HNO3 ñaëc nguoäi, H2SO4 ñaëc nguoäi khoâng taùc duïng vôùi Fe (laøm Fe bò thuï ñoäng hoùa). Fe taùc duïng nöôùc ôû ñieàu kieän nhieät ñoä cao taïo oxit vaø giaûi phoùng khí hidro Caùc caëp oxi hoùa khöû quan troïng: ( chaát oxi hoùa maïnh nhaát taùc duïng chaát khöû maïnh nhaát ) Caùc loaïi quaëng saét quan troïng: Hematit ñoû : chöùa Fe2O3 khan Hematit naâu : chöùa Fe2O3.nH2O Manhetit : chöùa Fe3O4 Xiderit : chöùa FeCO3 Pirit : chöùa FeS2 . Quan troïng nhaát laø manhetit vaø hematit ( duøng saûn xuaát gang). MỘT SỐ KIẾN THỨC LỚP 10 và 11 ( Cần nhớ ) TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG- CÂN BẰNG HOÁ HỌC TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG CÂN BẰNG HOÁ HỌC Phản ứng tổng quát: aA (k) + bB (k) eE (k) + gG (k) 1. Biểu thức tốc độ TB của phản ứng: : Tốc độ TB của phản ứng tính theo chất A (mol/l.s-1) C1 : Nồng độ đầu của chất A (mol/l) C2 : Nồng độ của chất A sau t giây (mol/l). : Độ biến thiên thời gian (s) 2. Biểu thức động học: : Tốc độ của phản ứng k : Hằng số tốc độ của phản ứng. CA: Nồng độ của chất A CB: Nồng độ của chất B 3. Mối quan hệ giữa và c : Tốc độ phản ứng ở t10C. Tốc độ phản ứng ở t20C ( t2 > t1 ) Hệ số nhiệt độ Phản ứng tổng quát: aA (k) + bB (k) eE (k) + gG (k) Các chất A, B, C, D ở thể khí hoặc lỏng 1. Biểu thức hằng số cân bằng KC: [A], Nồng độ của chất A lúc cân bằng 2. Nguyên lý chuyển dịch cân bằng: Nếu phản ứng ở trạng thái cân bằng, nếu ta thay đổi một trong các yếu tố sau: Nồng độ. Nhiệt độ. Áp suất (nếu ở pha khí) thì cân bằng sẽ chuyển dịch theo chiều chống lại sự thay đổi đó. CỤ THỂ NHƯ SAU: a. Nồng độ: -Nếu tăng nồng độ chất A hoặc chất B thì cân bằng sẽ chuyển dịch theo chiều thuận. -Nếu tăng nồng độ chất E hoặc chất G thì cân bằng sẽ chuyển dịch theo chiều nghịch. b. Nhiệt độ: -Khi tăng nhiệt độ đối với phản ứng thu nhiệt (Q 0) thì cân bằng sẽ chuyển dịch theo chiều thuận. -Khi tăng nhiệt độ đối với phản ứng toả nhiệt (Q>0 hoặc ) thì cân bằng sẽ chuyển dịch theo chiều nghịch. Còn khi giảm nhiệt độ sẽ ngược lại. c. Áp suất: -Khi tăng áp suất thì cb sẽ chuyển dịch theo chiều giảm số mol khí. -Khi giảm áp suất thì cb sẽ chuyển dịch theo chiều tăng số mol khí. SỰ BIẾN ĐỔI TUẦN HOÀN MỘT SỐ TÍNH CHẤT Tính kim loạI Tính phi kim Tính bazơ của oxit, hiđroxit cao nhất Tính axit của oxit, hiđroxit cao nhất Độ âm điện Năng lượng ion hoá Cùng chu kì theo chiều tăng Z Cùng một nhóm chính theo chiều tăng của Z LIÊN KẾT HÓA HỌC HIỆU SỐ ĐỘ ÂM ĐIỆN LOẠI LIÊN KẾT 0£ < 0,4 Liên kết cộng hoá trị không có cực 0£ < 1,7 Liên kết cộng hoá trị có cực ³ 1,7 Liên kết ion -Kim loại điển hình với phi kim điển hình Þ Liên kết ion -Các trường hợp còn lại phải xét hiệu số độ âm điện Þ Loại liên kết pH CỦA DUNG DỊCH CÔNG THỨC MÔI TRƯỜNG pH = - lg[H+] pOH = - lg[OH-] [H+].[OH-] = 10-14 pH + pOH = 14 pH < 7 Môi trường trung tính pH > 7 Môi trường bazơ pH = 7 Môi trường trung tính [H+] càng lớn Giá trị pH càng bé [OH-] càng lớn Giá trị pH càng lớn AXIT PHOTPHORIC H3PO4 TÁC DỤNG VỚI DUNG DỊCH KIỀM H3PO4 + NaOH NaH2PO4 + H2O H3PO4 + 2NaOH Na2HPO4 + 2H2O H3PO4 + 3NaOH Na3PO4 + 3H2O Tỉ lệ số mol a £ 1 Þ Muối NaH2PO4 1<a <2 Þ 2 muối NaH2PO4 , Na2HPO4 a = 2 Þ Một muối Na2HPO4 2<a<3 Þ Hai muối Na2HPO4 , Na3PO4 a ³ 3 Þ Muối Na3PO4 CO2, SO2, H2S TÁC DỤNG VỚI DUNG DỊCH KIỀM CO2 + OH- SO2 + OH- H2S + OH- CO2 + OH- ® HCO3- CO2 + 2OH- ® CO32- + H2O Tỉ lệ mol SO2 + OH- ® HSO3- SO2 + 2OH- ® SO32- + H2O Tỉ l ệ số mol H2S + OH- ® HS- + H2O H2S + 2OH- ® S2- + H2O Tỉ l ệ số mol a £ 1 Þ HCO3- tạo thành 1 < a < 2 Þ HCO3- và CO32- tạo thành. a ³ 2 Þ CO32- tạo thành. a £ 1 Þ HSO3- tạo thành. 1 < a < 2 Þ HSO3- và SO32- tạo thành a ³ 2 Þ SO32- tạo thành. a £ 1 Þ HS- tạo thành. 1 < a < 2 Þ HS- và S2- tạo thành a ³ 2 Þ S2- tạo thành. Chú ý: 1. Nếu chưa biết tỉ lệ số mol thì phải dựa vào dữ kiện phụ để xác định muối tạo thành. 2. Nếu cho dung dịch hỗn hợp bazơ thì phải dùng phương trình ion để giải. 3. Tổng khối lượng muối tạo thành sẽ bằng tổng khối lượng của các ion. TÓM TẮT LÝ THUYẾT CHƯƠNG: ĐẠI CƯƠNG VỀ HÓA HỌC HỮU CƠ LẬP CTPT DANH PHÁP ĐỒNG PHÂN Phân tích định tính (1) Phân tích định lượng (2) Þ CT ĐƠN GIẢN NHẤT Tìm M ÞCTPT 1. Cách lập CT Đơn giản nhất A: CxHyOzNt a. Tìm mC, mH, mN, mO b. Lập tỉ lệ: Hoặc đưa về số nguyên nhỏ nhất ÞCTĐG I: CsHpOrNv 2. Cách tìm M MA = MA = MA = (ở đktc) MA = 3. Tìm CTPT a. Từ CTĐG I CTPT A: (CsHpOrNv)n Tìm MAÞ n Þ CTPT b. Dùng CT 1.Tên thông thường Theo nguồn gốc tìm ra chúng 2. Tên gốc-chức Tên phần gốc+tên phần chức 3. Tên thay thế Tên phần thế+Tên mạch C chính + Tên phần định chức a. Số đếm và tên mạch chính Số đếm Tên mạch chính mono met đi et tri pro tetra but penta pent hexa hex hepta hept octa oct nona non đeca đec b. Tên một số gốc hiđrocacbon hóa trị I: CH3- : Metyl ; C2H5- : Etyl CH3-CH2-CH2- : Propyl (Prop-1-yl) (CH3)2CH- : isopropyl (Prop-2-yl) CH3CH2CH2CH2- : Butyl (But-1-yl) CH3CH(CH3)CH2 - : isobutyl (2-metylprop-1-yl) CH3CH2(CH3)CH- : sec-butyl (But-2-yl) (CH3)3C- : tert-butyl (2-metylpro-2-yl) CH3CH(CH3)CH2CH2- : isoamyl (2-metylbut-1-yl) CH2=CH- : vinyl CH2=CH-CH2- : anlyl C6H5- : Phenyl C6H5-CH2- : Benzyl o-C6H4-CH3 : o-tolyl m-C6H4-CH(CH3)2 :m-cumenyl 2,3-xilyl 1. Đồng phân cấu tạo: Cùng CTPT, khác nhau về cấu tạo hóa học Vd: C5H12O có các đồng phân cấu tạo: C-C-C-C-C-OH 2. Đồng phân lập thể: Cùng CTCT, nhưng khác nhau về cấu trúc không gian VD: cis-đicloeten trans-đicloeten Pent-3-en-2-ol. 5,5-đimetyl hept-3-en-1-in TÓM TẮT LÝ THUYẾT CHƯƠNG: HIĐROCACBON NO ANKAN (PARAFIN) MONOXICLOANKAN Công thức chung: CnH2n + 2 ( n ³ 1 ) (hở, no) CnH2n ( n ³ 3 ) (đơn vòng no) TCHH 1. Phản thế với Br2 hoặc Cl2 khi có as hoặc t0: CH3-CH2-CH3 + Br2CH3CHBrCH3 (spc) Cơ chế phản ứng thế: GĐ 1: Khơi màu phản ứng GĐ 2: Phát triển dây chuy ền GĐ 3: Đứt dây chuyền: 2. Phản ứng tách ( gãy liên kết C-C và C-H ) CH3CH2CH2CH3 CH3CH=CH-CH3 + H2 CH4 + CH3CH=CH2 C2H6 + CH2=CH2 3. Phản ứng cháy: CnH2n+2 + O2 nCO2 + (n + 1) H2O Nhận xét: + + TCHH 1. Phản ứng thế với Br2 hoặc Cl2 khi có as hoặc t0 Ngoài ra xiclopropan, xiclobutan còn có phản ứng cộng mở vòng -H2, Br2, HBr đều mở được vòng xiclopropan + H2 CH3CH2CH3 + Br2 BrCH2CH2CH2Br + HBr BrCH2CH2CH3 -H2 mở được vòng xilobutan + H2 CH3CH2CH2CH3 2. Phản ứng tách CH3[CH2]4CH3 + H2 3. Phản ứng cháy: CnH2n + O2 nCO2 + nH2O Nhận xét: + + ĐIỀU CHẾ: Al4C3 + 12H2O 3CH4 + 4Al(OH)3 RCOONa + NaOH (r) RH + Na2CO3 ĐIỀU CHẾ: CH3[CH2]4CH3 + H2 CH3[CH2]5CH3 + H2 TÓM TẮT LÝ THUYẾT CHƯƠNG: HIĐROCACBON KHÔNG NO ANKEN (OLEFIN) ANKAĐIEN ANKIN CT Chung: CnH2n ( n ³ 2 ) (hở, có 1 nối đôi) CT Chung: CnH2n-2 ( n ³ 3 ) (hở, có 2 nốI đôi) CT Chung: CnH2n-2 ( n ³ 2 ) (hở, có 1 nối ba) TCHH 1. Phản ứng cộng: C=CC-C Tác nhân cộng: Với: + H2 (Ni, t0) + Halogen X2/CCl4 + Axit H-A + H-OH (H+, t0) Quy tắc cộng Maccopnhicop 2. Phản ứng trùng hợp: Monome Polime ĐK: + Chất trùng hợp phải có liên kết bội. + Có t0, p, xt. 3. Phản ứng oxi hóa: a) Phản ứng cháy: CnH2n + O2 nCO2 + nH2O b) Với dd KMnO4: 3CnH2n + 2KMnO4 + 4H2O 3CnH2n(OH)2 + 2MnO2 + 2KOH TCHH 1. Phản ứng cộng: C=C-C=C C-C-C=C C-C=C-C C-C-C-C 2. Phản ứng trùng hợp: nC=C-C=C(-C-C=C-C-)n Monome Polime 3. Phản oxi hóa: a) Phản ứng cháy: CnH2n-2 +O2 nCO2 + (n-1)H2O Nhận xét: b) Với dd KMnO4: C=C-C=C C(OH)C(OH)C(OH)C(OH) TCHH 1. Phản ứng cộng: CºC C=C C-C 2. Phản ứng đime hóa và trime hóa: 2C2H2 CH2=CH-CºCH Vinyl axetilen (But-1-en-3-in) 3C2H2 benzen 3. Phản ứng oxi hóa: a) Pư cháy: tương tự ankađien. b) Với dd KMnO4: CºC HOOC-COOH C-CºC C-COOH + CO2 4. Phản ứng thế H ở C mang nối ba bằng ion bạc: CHºCH + 2[Ag(NH3)2]OH AgCºCAg¯ + 4NH3 + 2H2O Tương tự: R-CºCH R-CºCAg¯ (Dùng để nhận biết ank-1-in) ĐIỀU CHẾ CnH2n+1OH CnH2n + H2O CnH2n+1X + KOH CnH2n + KX + H2O Quy tắc Zaixep ĐIỀU CHẾ CH3CH2CH2CH3 CH2=CH-CH=CH2 + 2H2 CH3C(CH3)CH2CH3 CH2=C(CH3)-CH=CH2 + 2H2 ĐIỀU CHẾ CaC2 + 2H2O C2H2 + Ca(OH)2 CH2X-CH2X + 2KOH CHºCH + 2KX + 2H2O 2CH4 C2H2 + 3H2 TÓM TẮT LÝ THUYẾT CHƯƠNG VII: HIĐROCACBON THƠM BENZEN và ANKYLBENZEN STIREN NAPHTALEN CT Chung: CnH2n-6 ( n ³ 6 ) CTCT: CTCT: TCHH 1. Phản ứng thế H ở vòng benzen: Với : + Br2 khan, khí Cl2 (Fe) + HONO2 đ (H2SO4đ) Cơ chế: GĐ1: Tạo tiểu phân mang điện dương Vd: HO-NO2 + H+NO2(+)+H2O Hoặc X2 + Fe [FeX4]- + Br+ GĐ2: Tiểu phân mang điện dương tấn công trực tiếp vào vòng benzen ¯ 2. Phản ứng cộng với H2 (Ni,t0) + 3H2 3. Phản ứng oxi hóa: Với dd KMnO4/H+ TCHH 1. Phản ứng cộng: C6H5CH=CH2 + Br2 C6H5CHBr-CHBr C6H5CH=CH2 + HCl C6H5CHCl-CH3 2. Phản ứng trùng hợp và đồng trùng hợp: nC6H5CH=CH2 Polistiren nCH2=CH-CH=CH2 + nC6H5CH=CH2 poli(butađien-stiren) Với H2 (Ni,t0) 3. Phản ứng oxi hóa: TCHH 1. Phản ứng thế: + Br2 a-bromnaphtalen + HONO2 a-nitronapphtalen 2. Cộng với H2 (Ni, t0) tetralin Tetralin đecalin 3. Phản ứng oxi hóa bởi O2 Anhiđrit phtalic Thủy phân anhiđrit phtalic ta sẽ được axit phtalic ĐIỀU CHẾ: Hexan Benzen Heptan Toluen ĐIỀU CHẾ: Benzen Toluen Toluen Stiren MỘT SỐ ĐỀ THAM KHẢO ( Luyện thi đại học ) Đề 1 Caâu 1: Moät nguyeân toá hoaù hoïc ñöôïc ñaëc tröng bôûi: A. khoái löôïng nguyeân töû. B. soá electron lôùp ngoaøi cuøng. C. toång soá proton vaø nowtron. D. soá proton trong haït nhaân. Caâu 2: Khi cho 1 lít hoãn hôïp khí goàm H2, Cl2 vaø HCl ñi qua dung dòch KI dö, thu ñöôïc 2,54 gam iot vaø coøn laïi moät theå tích khí laø 500 ml (caùc khí ño ôû ñktc). Thaønh phaàn % veà soá mol cuûa HCl trong hoãn hôïp ñaàu laø A. 27,6%. B. 22,4%. C. 33,6%. D. 16,4%. Caâu 3: Dung dòch nöôùc cuûa muoái A laøm quyø tím hoaù xanh, coøn dung dòch nöôùc cuûa muoái B khoâng laøm ñoåi maøu quyø tím. Troän laãn dung dòch cuûa 2 muoái laïi thì xuaát hieän keát tuûa. A vaø B laàn löôït coù theå laø A. Na2CO3 vaø K2SO4. B. K2SO4 vaø BaCl2. C. K2CO3 vaø NaNO3. D. Na2CO3 vaø BaCl2. Caâu 4: Kim cöông vaø than chì laø 2 daïng thuø hình cuûa nguyeân toá cacbon, vì: A. coù caáu taïo maïng tinh theå gioáng nhau. B. ñeàu do nguyeân toá cacbon taïo neân. C. coù tính chaát vaät lí töông töï nhau. D. coù tính chaát hoaù hoïc khoâng gioáng nhau. Caâu 5: Moät hoãn hôïp khí X goàm 3 oxit nitô: NO, NO2, NxOy, bieát phaàn traêm theå tích töông öùng cuûa töøng oxit trong hoãn hôïp laàn löôït laø: 45%, 15%, 40% vaø % khoái löôïng cuûa NO trong hoãn hôïp laø 23,6%. Coâng thöùc oxit NxOy laø A. NO2. B. N2O3. C. N2O4. D. N2O5. Caâu 6: Cho 12 gam Mg vaøo 1 lít dung dòch chöùa FeSO4 0,3M vaø CuSO4 0,25M. Khoái löôïng chaát raén thu ñöôïc sau phaûn öùng laø A. 30 gam. B. 32,5 gam. C. 22 gam. D. 16 gam. Caâu 7: Ñieän phaân dung dòch chöùa NaOH 0,01M vaø Na2SO4 0,01M. pH dung dòch sau ñieän phaân (giaû söû theå tích dung dòch thay ñoåi khoâng
File đính kèm:
LTDH tom tat LT va 10 de thi 500 cau.doc
