Kỳ thi chọn học sinh giỏi văn hoá cấp tỉnh năm học 2012-2013

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BẮC GIANG

ĐỀ THI CHÍNH THỨC
Đề thi có 01 trang
KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI VĂN HOÁ CẤP TỈNH
NĂM HỌC 2012-2013
MÔN THI: Ngữ văn; LỚP: 7 Phổ thông
Ngày thi: 30/3/2013
Thời gian làm bài 150 phút, không kể thời gian giao đề


Câu 1. (4,0 điểm)
a. Phân tích tác dụng của việc sử dụng đại từ phiếm chỉ “ai” trong các trường hợp sau:
Ai đi muôn dặm non sông
Để ai chất chứa sầu đong vơi đầy.
(Ca dao)
Người về rừng núi nhớ ai
 Trám bùi để rụng, măng mai để già.
(Việt Bắc - Tố Hữu)
 	b. Hãy cho biết hiệu quả của phép điệp ngữ trong đoạn văn sau:
Tôi yêu Sài Gòn da diết… Tôi yêu trong nắng sớm, một thứ nắng ngọt ngào, vào buổi chiều lộng gió nhớ thương, dưới những cây mưa nhiệt đới bất ngờ. Tôi yêu thời tiết trái chứng với trời đang ui ui buồn bã, bỗng nhiên trong vắt lại như thủy tinh. Tôi yêu cả đêm khuya thưa thớt tiếng ồn. Tôi yêu phố phường náo động, dập dìu xe cộ vào những giờ cao điểm…
(Sài Gòn tôi yêu – Minh Hương, Ngữ văn 7, T1, NXB Giáo dục Việt Nam, 2011, tr.169)
Câu 2. (6,0 điểm)
- Đem chia đồ chơi ra đi ! – Mẹ tôi ra lệnh.
Thủy mở to đôi mắt như người mất hồn, loạng choạng bám vào cánh tay tôi. Dìu em vào trong nhà, tôi bảo:
- Không phải chia nữa. Anh cho em tất. 
Tôi nhắc lại hai ba lần, Thủy mới giật mình nhìn xuống. Em buồn bã lắc đầu:
- Không, em không lấy. Em để hết lại cho anh. 
(Cuộc chia tay của những con búp bê – Khánh Hòa, Ngữ văn 7, T1, NXB Giáo dục Việt Nam, 2011, tr.22)
Đoạn trích cho em những cảm nhận gì? Hãy viết một đoạn văn trình bày suy nghĩ của em về tình cảm gia đình.
Câu 3. (10,0 điểm)
	Tình yêu quê hương, đất nước trong ca dao Việt Nam.


--------------------------------Hết-------------------------------

Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.

Họ và tên thí sinh................................................ Số báo danh:..................
Giám thị 1 (Họ tên và ký)............................................................................
Giám thị 2 (Họ tên và ký)........................................................................... 
 
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐỀ CHÍNH THỨC
BẮC GIANG
HƯỚNG DẪN CHẤM
BÀI THI CHỌN HỌC SINH GIỎI VĂN HOÁ CẤP TỈNH
NGÀY THI: 30/3/2013
MÔN THI: Ngữ văn; LỚP: 7 PHỔ THÔNG
Bản hướng dẫn chấm có 02 trang

Câu
Ý
Nội dung
Điểm
Câu 1

Tiếng Việt
4,0

a.
Tác dụng của việc sử dụng đại từ “ai” (2,0 điểm)



- Trong câu ca dao:
+ “Ai” trong câu lục chỉ người đi, trong câu bát chỉ người ở lại.
+ Tác dụng: bày tỏ nỗi nhớ thương trong tình yêu tha thiết, tế nhị.
- Trong câu thơ của Tố Hữu:
+ “Ai” chỉ người cán bộ về xuôi (chỉ người về)
+ Tác dụng: bộc lộ nỗi nhớ thương, sự lưu luyến trong lòng người đi, kẻ ở.
Việc sử dụng đại từ phiếm chỉ “ai” khiến những câu thơ trên vừa mang ý nghĩa cụ thể, vừa mang tính khái quát cao, thể hiện tình cảm một chân thực, sâu sắc mà kín đáo, tinh tế.

0,5
0,5

0,5


0,5

b.
Hiệu quả của phép điệp ngữ trong đoạn văn “Sài Gòn tôi yêu” (2,0 điểm)



- Điệp ngữ được sử dụng trong đoạn văn: “Tôi yêu… ” được lặp lại 5 lần.
- Phép điệp trong đoạn văn giúp:
+ Thể hiện tình yêu mãnh liệt và mỗi lúc một tha thiết hơn, sự gắn bó sâu nặng của tác giả với cảnh vật, cuộc sống và con người Sài Gòn.
+ Tạo nên nhạc điệu, tiết tấu nhịp nhàng, uyển chuyển cho đoạn văn, nhấn mạnh, tô đậm nội dung, cảm xúc.
0,5

1,0

0,5
Câu 2

Tình cảm gia đình qua đoạn trích “Cuộc chia tay của những con búp bê”
6,0

a.
Cảm nhận về đoạn trích (1,0 điểm)



- Nỗi buồn, nỗi đau đến bàng hoàng, sững sờ của hai anh em phải xa nhau khi gia đình đổ vỡ.
- Sự thương yêu, nhường nhìn, lo lắng, tình cảm thắm thiết, gắn bó của anh em trong gia đình.
0,5

0,5

b.
Viết đoạn văn nghị luận về tình cảm gia đình (5,0 điểm)



- Yêu cầu về mặt kỹ năng: Hình thức là một đoạn văn, lập luận chặt chẽ, diễn đạt rõ ràng, linh hoạt, không mắc các lỗi câu, chính tả; có sự thống nhất chủ đề trong toàn đoạn.
- Yêu về mặt kiến thức: Trên cơ sở nội dung đoạn trích trong Cuộc chia tay của những con búp bê, học sinh cần làm rõ một số ý cơ bản: 
+ Tình cảm gia đình là tình cảm thiêng liêng, cao quý; được thể hiện một cách phong phú, đa dạng trong cuộc sống.
+ Trong đời sống mỗi người, tình cảm gia đình có ý nghĩa quan trọng, đặc biệt trong việc hình thành nhân cách, bồi dưỡng tâm hồn, cảm xúc… 
+ Hiện nay, tình trạng hôn nhân đổ vỡ, tình cảm gia đình bị rạn nứt ngày một nhiều dẫn đến những cuộc chia ly, gây tổn thương cho tâm hồn những đứa trẻ và nhiều hệ lụy khác cho xã hội.
+ Mỗi người cần trân trọng, gìn giữ, xây dựng tình cảm gia đình bền vững, vượt qua khó khăn, thử thách, không để xảy ra chia lìa, đổ vỡ…





1,0

2,0

1,0


1,0
Câu 3

Tình yêu quê hương, đất nước trong ca dao
10,0


Yêu cầu về mặt kỹ năng: 
Học sinh vận dụng các thao tác và kiến thức để viết một bài văn nghị luận văn học đảm bảo những yêu cầu cơ bản sau:
- Bố cục mạch lạc, liên kết chặt chẽ về nội dung và hình thức.
- Lập luận chặt chẽ, có đưa và phân tích các dẫn chứng cụ thể, tiêu biểu.
- Diễn đạt rõ ràng, linh hoạt, uyển chuyển; không mắc các lỗi về câu, dùng từ, chính tả.



Yêu cầu về kiến thức: 
Trên cơ sở những bài ca dao đã được học và được đọc, học sinh cần làm sáng tỏ tình yêu quê hương, đất nước được biểu hiện trên những phương diện sau:
a. Giới thiệu chung (1,0 điểm).
- Giới thiệu khái quát về ca dao, những giá trị đặc sắc về nội dung, hình thức nghệ thuật của ca dao.
- Chủ đề tình yêu quê hương, đất nước là một chủ đề lớn, xuyên suốt, tạo nên nét đẹp riêng cho ca dao Việt Nam, khiến ca dao đi vào đời sống và tâm hồn của mỗi người dân tự nhiên, gần gũi mà ấn tượng.
b. Biểu hiện của tình yêu hương, đất nước trong ca dao (8,0 điểm)
- Ca ngợi, tự hào về vẻ đẹp của thiên nhiên quê hương, xứ sở, của làng xóm; những di tích, danh lam thắng cảnh gần gũi, bình dị mà thơ mộng, kỳ vĩ.
- Phản ánh cuộc sống lao động, sinh hoạt ở làng quê lam lũ, đơn sơ mà yên bình, đầm ấm, hạnh phúc, mang nét đẹp văn hoa đặc trưng.
- Khẳng định, khám phá những vẻ đẹp tâm hồn cao quý của người nông dân quê mùa mộc mạc, chất phác, cuộc đời còn nhiều vất vả, cơ cực nhưng vẫn sống lạc quan, yêu đời, giàu tình nghĩa.
- Tình cảm yêu thương, gắn bó sâu nặng của những người dân quê với làng xóm, ruộng đồng, với cuộc sống lao động thô dã, với những người thân yêu, gần gũi.
- Tình yêu quê hương đất nước trong ca dao được thể hiện qua thể thơ lục bát với giọng điệu tâm tình, tha thiết, trìu mến; qua hình ảnh gần gũi, thân thuộc, mang những nét riêng của mỗi vùng quê; ngôn ngữ mộc mạc, giản dị mà trong sáng, tinh tế, giàu sức gợi cùng các biện pháp tu từ (so sánh, ẩn dụ, nhân hóa, hoán dụ, điệp…) được sử dụng thành công; các địa danh được đưa vào lình hoạt cho người đọc những cảm nhận cụ thể về hình ảnh non nước Việt Nam cùng bao vẻ đẹp phong phú, độc đáo và những tình cảm ấm nồng.
c. Đánh giá về tình yêu quê hương, đất nước trong ca dao (1,0 điểm)
- Tình quê hương, đất nước là một nội dung lớn của ca dao, thể hiện vẻ đẹp tâm hồn, tính cách của người lao động bình dân Việt Nam.
- Những bài ca dao về quê hương, đất nước góp gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống, những vẻ đẹp phẩm chất, tâm hồn của con người Việt Nam, gìn giữ sự trong sáng và giàu đẹp của tiếng Việt; bồi dưỡng tâm hồn, cảm xúc phong phú, tinh tế cho nhiều thế hệ.






1,0



2,0

1,0

1,0


2,0




2,0








1,0

Tổng điểm toàn bài:
20,0

--------------------------------Hết-------------------------------
Lưu ý khi chấm bài:
- Trên đây chỉ là những ý cơ bản, giáo viên cần căn cứ cụ thể vào bài thi để chấm một cách linh hoạt, hợp lý, phù hợp với đặc trưng bộ môn.
- Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau, miễn là làm rõ vấn đề được yêu cầu trong đề bài, đảm bảo kỹ năng hành văn, nội dung được sắp xếp lô-gic, hợp lý.
- Khuyến khích những bài làm có nhiều tìm tòi, phát hiện, sáng tạo trong nội dung và hình thức thể hiện; trừ điểm đối với những bài mắc lỗi kiến thức cơ bản, lỗi hành văn và trình bày.