Thi chọn đội tuyển học sinh giỏi thành phố năm học 2013-2014 . môn ngữ văn - lớp 9

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THI CHỌN ĐỘI TUYỂN HỌC SINH GIỎI THÀNH PHỐ
THÀNH PHỐ THANH HÓA NĂM HỌC 2013-2014 . MÔN NGỮ VĂN - LỚP 9
 Đề chính thức Thời gian làm bài: 150 phút (không kể thời gian giao đề) 
 Đề thi gồm có : 01 trang Ngày thi: 09 tháng 1 năm 2014


Đề bài

Bài 1 (2,0 điểm)
 Việc học tập phong cách Hồ Chí Minh có ý nghĩa như thế nào trong tình hình đất nước ta đang mở cửa hội nhập với thế giới như hiện nay?
Bài 2: (3,0 điểm)
 “Một ánh lửa sẻ chia là một ánh lửa lan toả… Đôi môi có hé mở mới thu nhận được nụ cười. Bàn tay có mở rộng trao ban, tâm hồn mới tràn ngập vui sướng.”
 (Theo Quà tặng cuộc sống - Ngữ văn 7 tập hai, trang 11)
 Suy nghĩ của em về ý kiến trên.
Bài 3 (3,0 điểm)
 Phân tích điểm sáng nghệ thuật ở khổ thơ sau: 
 Không có kính, ừ thì có bụi,
 Bụi phun tóc trắng như người già
 Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
 Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha.
 (Bài thơ về tiểu đội xe không kính – Phạm Tiến Duật)
Bài 4 (12,0 điểm)
 Nét đẹp ân tình, thủy chung của con người Việt Nam qua hai bài thơ Bếp lửa (Bằng Việt) và Ánh trăng (Nguyễn Duy)





(HẾT)




 Phòng thi:…… Số báo danh: ………. Họ tên thí sinh: ……………………………
 Họ tên, chữ kí giám thị 1:……………………………………………………………
 Họ tên, chữ kí giám thị 2: …………………………………………………………..






PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THI CHỌN ĐỘI TUYỂN HỌC SINH GIỎI THÀNH PHỐ
 THÀNH PHỐ THANH HÓA NĂM HỌC 2013-2014 

 HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN NGỮ VĂN - LỚP 9


Bài 1 (2,0 điểm) Yêu cầu chỉ ra được: 
- Hội nhập quốc tế là một quá trình phát triển tất yếu, là xu thế lớn của thế giới hiện đại, là nội dung trọng tâm xuyên suốt trong công cuộc xây dựng và đổi mới đất nước, để non sông Việt Nam có thể sánh vai với các cường quốc năm châu như Bác Hồ mong muốn
 (0,5 điểm)
- Hồ Chí Minh không chỉ là anh hùng dân tộc vĩ đại mà còn là danh nhân văn hóa thế giới. Vẻ đẹp của phong cách Hồ Chí Minh là vẻ đẹp văn hoá với sự kết hợp hài hoà giữa tinh hoa văn hoá dân tộc và tinh hoa văn hoá nhân loại, sự kết hợp giữa vĩ đại và bình dị, giữa truyền thống và hiện đại. (0,5 điểm)
- Học tập, rèn luyện theo phong cách Hồ Chí Minh là việc làm thiết thực, thường xuyên của các thế hệ người Việt Nam, nhất là trong tình hình đất nước ta đang mở cửa hội 
nhập với thế giới như hiện nay, đó chính là hoà nhập nhưng không hoà tan. 
 (0,5 điểm)
Yêu kính, tự hào, có ý thức tu dưỡng, học tập và rèn luyện theo gương của Bác.
 (0,5 điểm)
Bài 2 (3,0 điểm)
a) Hình thức: Trình bày thành đoạn văn nghị luận, sử dụng một số thao tác như giải
thích, chứng minh, phân tích, tổng hợp không mắc những lỗi cơ bản về dùng từ, chính tả, diễn đạt trong sáng. (0,5 điểm)
b) Nội dung: Bàn về thái độ sống thân thiện, biết chia sẻ, biết cho đi sự ấm áp, ánh sáng, nụ cười, tình yêu… mới nhận được niềm vui và hạnh phúc. (1,0 điểm)
- Đó là quan niệm sống tốt đẹp, như câu thơ của Tố Hữu từng viết “Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình”. Hay châm ngôn nước ngoài có câu “Khi ta tặng bạn hoa hồng, tay ta còn vương mãi mùi hương”. (1,0 điểm)
- Phê phán thái độ sống ích kỉ, vụ lợi. (0,5 điểm)
Bài 4 ( 3,0 điểm)
a) Hình thức: Trình bày thành đoạn văn, không mắc những lỗi cơ bản về dùng từ, chính tả, diễn đạt trong sáng. (0,5 điểm)
b) Nội dung: chỉ ra được những điểm sáng nghệ thuật trong hai câu thơ: phép tu từ so sánh, cách dùng từ ngữ, hình ảnh, giọng điệu câu thơ…
 - Khổ thơ làm sáng lên vẻ đẹp, phẩm chất dũng cảm, tinh thần lạc quan, coi thường khó khăn gian khổ của người chiến sĩ lái xe qua giọng điệu ngang tàng, đùa tếu, nghịch ngợm. Cấu trúc câu vừa có ý nghĩa tạo nhịp vừa làm cho ngôn ngữ thơ gần với khẩu ngữ: “Không có… ừ thì… chưa cần…” . Sự đan xen của thể thơ bảy chữ, tám chữ cũng khiến cho giọng thơ gần gũi với lời nói thường ngày
 (1,0 điểm)
- Hình ảnh thơ rất thực mà lại hết sức độc đáo, cách diễn tả vừa mộc mạc, cụ thể vừa giàu sức gợi hình, gợi cảm: “ Mặt lấm…Phì phèo châm điếu thuốc”; “Bụi phun tóc trắng như người già” phép so sánh càng làm nổi bật phẩm chất dũng cảm, coi thường khó khăn gian khổ của người lính lái xe. (1,0 điểm)
- Từ tượng thanh “ha ha” vừa mô phỏng tiếng cười của những chàng lính xế trẻ trung mới rời ghế nhà trường vừa nêu được tác phong sống rất “lính”: sôi nổi, hoạt bát , nhanh nhẹn, tinh nghịch mà ấm áp tình đồng đội. (0,5 điểm)
Bài 3 ( 12,0 điểm)
a.Yêu cầu về kĩ năng: Biết làm bài nghị luận văn học về một vấn đề trong một nhóm các tác phẩm thơ; thao tác tổng hợp tốt, bố cục 3 phần rõ ràng chặt chẽ, diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi chính tả, dùng từ và ngữ pháp. (1,0 điểm) 
b. Yêu cầu về kiến thức: Bày tỏ được cảm nhận và suy nghĩ về truyền thống ân tình, chung thủy của con người Việt Nam trên cơ sở những ý chính sau:
* Mở bài: Khẳng định “Uống nước nhớ nguồn” là truyền thống đạo lí, là lẽ sống cao đẹp của mọi người dân Việt Nam từ xưa đến nay.
- Truyền thống tốt đẹp ấy được hai tác giả thể hiện qua hai thi phẩm, vừa là tiếng nói tri ân của cá nhân vừa là nói hộ bao thế hệ người Việt Nam. (1,0 điểm)
* Thân bài: Hai bài thơ của hai tác giả sáng tác trong hai thời điểm khác nhau, nhưng đều làm nổi bật được truyền thống ân tình, thủy chung của con người Việt Nam.
+ Trong bài thơ Bếp lửa, truyền thống ân tình, chung thủy được thể hiện qua tấm lòng của người cháu yêu kính và nhớ ơn bà khi đã khôn lớn trưởng thành bằng thể thơ tám chữ, âm hưởng giọng điệu tha thiết, tràn trề cảm xúc; qua hình ảnh thơ Bếp lửa, người bà bình dị mà gợi cảm, có sức lay động tâm hồn người Việt. 
 Giờ cháu đã đi xa, có ngọn khói trăm tàu
 …Nhưng vẫn chẳng lúc nào quên nhắc nhở: (1,0 điểm)
+ Người cháu (nhân vật trữ tình) xót xa, thương cảm, thấu hiểu cuộc đời bà nhiều gian nan cơ cực:
 Cháu thương bà biết mấy nắng mưa…
 Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa… (1,0 điểm)
+ Người cháu khẳng định công lao to lớn của bà, ngọn lửa từ tay bà nhóm lên trở thành ngọn lửa thiêng liêng kì diệu trong tâm hồn cháu, tỏa sáng và sưởi ấm suốt cuộc đời cháu:
Bà nhóm bếp lửa, nhóm niềm yêu thương, nhóm dậy những tâm tình tuổi nhỏ. Bếp lửa thật kì diệu, thiêng liêng (1,0 điểm)
* Trong bài thơ Ánh trăng của Nguyễn Duy, truyền thống ân tình thủy chung được thể hiện qua tâm tình của người chiến sĩ với thể thơ năm chữ, âm hưởng giọng điệu tha thiết, tràn trề cảm xúc; hình tượng vầng trăng, ánh trăng mang tính biểu tượng gợi những suy tưởng sâu xa. (1,0 điểm)
 
- Nhân vật trữ tình (người chiến sĩ) gắn bó với vầng trăng, với thiên nhiên nghĩa tình trong quá khứ: “hồi nhỏ sống… thời chiến tranh ở rừng… Vầng trăng thành tri kỉ”… 
 (1,0 điểm) 
- Đau xót khi nghĩ tới những tháng tháng ngày về thành phố “Quen ánh điện cửa gương…” quen với cuộc sống hào nhoáng đầy đủ tiện nghi, anh đã lãng quên và quay lưng lại với quá khứ, với những năm tháng gian lao, sâu nặng ân tình ân nghĩa của thiên nhiên, nhân dân, đồng đội: Vầng trăng thành người dưng qua đường. 
 (1,0 điểm)
- Sự giật mình, thức tỉnh lương tâm khi đối diện với vầng trăng trong một tình huống “đèn điện tắt, phòng buyn- đinh tối om”, quá khứ ùa về trong tâm thức “Có cái gì rưng rưng…như là đồng, bể, sông , rừng…” (1,0 điểm)
- Người lính suy ngẫm và nhắn gửi tới mọi người: Nhân dân, đất nước, đồng đội luôn độ lượng, vị tha, tròn đầy ân nghĩa. Hãy biết sống thủy chung với quá khứ, với lịch sử, với nhân dân và đất nước “ Trăng cứ tròn vành vạnh…đủ cho ta giật mình” 
 (1,0 điểm)
* Khái quát: Ân tình, thủy chung là truyền thống tốt đẹp của dân tộc, truyền thống ấy bao trùm cách sống, cách ứng xử của con người Việt Nam trong mọi quan hệ. Từ mối quan hệ gia đình như tình bà cháu trong bài Bếp lửa đến mối quan hệ với quá khứ, với lịch sử, với nhân dân và đất nước như người chiến sĩ thời hậu chiến trong bài thơ Ánh trăng. (1,0 điểm)
* Kết bài: 
- Bài học rút ra cho bản thân 
- Biết giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc
- Phê phán thái độ vong ân bội nghĩa, quay lưng lại với quá khứ, với lịch sử, với nhân dân… (1,0 điểm)




( Lưu ý: Hướng dẫn chấm có 03 trang
Khuyến khích cho những bài có ý tưởng sáng tạo và giọng điệu độc đáo)

 (Hết)