Giáo án Địa lý 11 bài 1: Sự tương phản về trình độ phát triển KT-XH của các nhóm nước, cuộc cách mạng khoa học công nghệ hiện đại

Tuần: 01
Bài: 01
Tiết: 01
NS:
ND:
Phần A:
KHÁI QUÁT NỀN KINH TẾ - XÃ HỘI THẾ GIỚI
SỰ TƯƠNG PHẢN VỀ TRÌNH ĐỘ PHÁT TRIỂN KT-XH
CỦA CÁC NHÓM NƯỚC. CUỘC CÁCH MẠNG KHOA HỌC
 CÔNG NGHỆ HIỆN ĐẠI
I. MỤC TIÊU
Sau bài học, học sinh cần:
1. Kiến thức
 -Biết được sự tương phản về trình độ phát triển về kinh tế - xã hội của các nhóm nước: phát triển, đang phát triển, các nước công nghiệp mới.
 -Trình bày được đặc điểm nổi bật của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại.
 -Trình bày được tác động của cuộc cách mạng khoa học công nghệ hiện đại tới sự phát triển kinh tế: xuất hiện các ngành kinh tế mới, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, hình thành nền kinh tế tri thức.
2. Kĩ năng
 -Nhận xét sự phân bố các nước theo mức GDP bình quân đầu người.
 -Phân tích bảng số liệu về kinh tế - xã hội của từng nhóm nước.
3. Thái độ
 Xác định trách nhiệm học tập để thích ứng với cuọc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC
 -Phóng to các bảng 1.1, 1.2 trong SGK.
 -Bản đồ Các nước trên thế giới.
 -Chuẩn bị phiếu học tập theo mẫu:
Các chỉ số
Nhóm nước phát triển
Nhóm nước đang phát triển
GDP
GDP/người 
Tỉ trọng GDP
Tuổi thọ bình quân
Chỉ số HDI
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Ổn định (1’)
2. Kiểm tra bài cũ: Không, chỉ giới thiệu chung về chương trình (2’)
3. Bài mới (2’)
 Các nước trên thế giới được xếp vào những nhóm khác nhau, với sự tương phản rõ rệt về trình độ phát triển kinh tế - xã hội. Cuộc cách mạng về khoa học công nghệ hiện đại tác động mạnh mẽ đến nền kinh tế thế giới, chuyển dần nền kinh tế thế giới sang một giai đoạn phát triển mới, gọi là nền kinh tế tri thức.
Hoạt động 1
SỰ PHÂN CHIA THÀNH CÁC NHÓM NƯỚC
Mục tiêu: Tìm hiểu sự phân chia thế giới thành các nhóm nước.
TL
Hoạt động dạy
Hoạt động học
Nội dung chính
10’
-Chia HS thành từng cặp.
-Tổ chức cho HS tự đọc mục I trong SGK để có những kiến thức khái quát về các nhóm nước.
-Chuẩn kiến thức và giảng giải thêm về các khái niệm: quan hệ Bắc-Nam, Nam-Nam.
-Hoạt động cặp.
-Sau khi đọc sách, quan sát hình 1 trang 6 để trả lời câu hỏi kèm theo.
-Một số em được gọi, các em khác bổ sung.
I. Sự phân chia thành các nhóm nước
1. Thế giới gồm hai nhóm nước:
 -Nhóm phát triển
 -Nhóm đang phát triển
(Nhóm đang phát triển có sự phân hóa do quá trình công nghiệp hóa)
2. Phân bố:
 -Các nước phát triển phân bố chủ yếu ở Bắc Mĩ, Châu Âu, Australia.
 -Các nước đang phát triển phân bố ở phần còn lại
Hoạt động 2
SỰ TƯƠNG PHẢN VỀ TRÌNH ĐỘ PHÁT TRIỂN KT-XH CỦA CÁC NHÓM NƯỚC
Mục tiêu: Biết được sự tương phản về trình độ phát triển về kinh tế - xã hội của các nhóm nước: phát triển, đang phát triển, các nước công nghiệp mới.
TL
Hoạt động dạy
Hoạt động học
Nội dung chính
15’
-Chia lớp thành 8 nhóm thảo luận.
-Từng 2 nhóm thảo luận và ghi kết quả vào phiếu học tập.
-Chuẩn kiến thức và giảng giải bổ sung.
-Hoạt động nhóm.
-Nhóm 1 và 5: Dựa vào bảng 1.1
-Nhóm 2 và 6: Bảng 1.2.
-Nhóm 3 và 7: Chỉ số xã hội.
-Nhóm 4 và 8: Bảng 1.3.
II. Sự tương phản về trình độ phát triển KT-XH của các nhóm nước
(Thông tin phản hồi từ phiếu học tập)
Hoạt động 3
CUỘC CÁCH MẠNG KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ HIỆN ĐẠI
Mục tiêu: Trình bày được đặc điểm nổi bật của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại và tác động của nó.
TL
Hoạt động dạy
Hoạt động học
Nội dung chính
10’
-GV giải thích và làm sáng tỏ khái niệm “công nghệ cao”, đồng thời làm rõ vai trò của bốn công nghệ trụ cột trong cuộc cách mạng khoa học công nghệ hiện đại.
-Tác động của bốn công nghẹ trụ cột đến sự phát triển KT-XH thế giới? 
-Giảng giải mở rộng và chuẩn kiến thức.
-Hoạt động cả lớp.
-Đặc trưng của cuộc cách mạng khoa học công nghệ hiện đại là gì?
-Trả lời câu hỏi cuối mục.
III. Cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại
1. Đặc trưng: 
 Sự xuất hiện và phát triển nhanh chóng công nghệ cao (công nghệ dựa vào những thành tựu khoa học mới, với hàm lượng tri thức cao).
2. Tác động:
-Làm xuất hiện nhiều ngành mới, tạo ra những bước chuyển dịch cơ cấu kinh tế mạnh mẽ.
-Làm cho nền kinh tế thế giới chuyển dần sang một nền kinh tế mới được gọi là nền kinh tế tri thức.
4. Kiểm tra đánh giá (4’)
 1/ Trình bày những điểm tương phản về trình độ phát triển KT-XH của nhóm nước phát triển với nhóm nước đang phát triển.
 2/ Nêu đặc trưng và tác động của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại đến nền KT-XH thế giới.
5. Hoạt động nối tiếp (1’)
 Học bài, làm bài tập số 3 SGK trang 9, chuẩn bị bài học mới.
V. THÔNG TIN PHẢN HỒI 
*Các thuật ngữ:
-GDP (Gross Domestic Product): Tổng sản phẩm trong nước.
-FDI (Foreign Direct Investment): Đầu tư trực tiếp ra nước ngoài.
-ODA (Official Develoment Assistance): Viện trợ phát triển chính thức.
-HDI (Human Development Index): Chỉ số phát triển con người.
-NICs (New Industrial Countries): Các nước công nghiệp mới
 1/ Phiếu học tập:
PHIẾU HỌC TẬP
Ghi kết quả thảo luận nhóm vào bảng sau:
Các chỉ số
Nhóm nước phát triển
Nhóm nước đang phát triển
GDP
Lớn
Nhỏ
GDP/người 
Cao
Thấp
Tỉ trọng GDP
KV I: Thấp, KV III: Cao
KV I: Còn cao, KV III: Thấp
Tuổi thọ bình quân
Cao
Thấp
Chỉ số HDI
Cao
Thấp
 2/ Bài tập số 3 – SGK:
a/ Vẽ biểu đồ
Biểu đồ đường biểu diễn biểu hiện tổng nợ nước ngoài
của nhóm nước đang phát triển qua các năm (đ/vị: tỉ USD)
 b/ Nhận xét: Nhìn chung trong hơn 10 năm tăng hơn gấp đôi. Thời kì 1990 – 1998 tăng rất nhanh, thời kì 1998 – 2000 chậm lại, sau đó bắt đầu tăng nhanh trở lại.