Bài giảng Tiết 28: Luyện tập

Tuaàn 14
Tieát 28
Ngaøy daïy:
LUYEÄN TAÄP
I>. Muïc tieâu:
HS ñöôïc cuûng coá caùc kieán thöùc veà ñaïi löôïng tæ leä thuaän, tæ leä nghòch (ñònh nghóa vaø tính chaát)
Coù kó naêng söû duïng thaønh thaïo caùc tính chaát cuûa daõy tæ soá baèng nhau ñeå vaän duïng giaûi toaùn nhanh vcaø ñuùng.
HS ñöôïc hieåu bieát môû roäng voán soáng thoâng qua caùc baøi taäp mang tính thöïc teá: Baøi taäp veà naêng suaát, baøi taäp veà chuyeån ñoäng.
Kieåm tra 15 phuùt nhaém kieåm tra, ñaùnh giaù vieäc lónh hoäi vaø aùp duïng kieán thöùc cho HS 
II>. Chuaån bò:
GV: Baûng phuï, ñeà kieåm tra 15 phuùt phoâ toâ cho HS 
HS: Hoïc baøi vaø laøm baøi theo yeâu caàu GV
III>. Tieán trình:
Hoaït ñoäng GV
Hoaït ñoäng HS
Hoaït ñoäng 1 (28’): Luyeän taäp
x
–2
–1
3
5
y
–4
2
4
x
–2
–1
5
y
–15
30
15
10
x
–2
–1
1
2
3
5
y
–15
–30
30
15
10
6
x
–2
–1
1
2
3
5
y
–4
–2
2
4
6
10
Baì 1: Haõy löïa choïn soá thích hôïp trong caá soá sau ñeå ñieàn vaøo caùc oâ troáng trong hai baûng sau:
x vaø y laø hai ñaïi löôïng tæ leä thuaän:
x vaø y laø hai ñaïi löôïng tæ leä nghòch:
Baøi 2: (trang 19 SGK)
yeâu caàu HS toùm taét ñeà baøi
laäp tæ leä thuaän öùngvôùi hai ñaïi löôïng tæ leä nghòch Tìm x.
BAØI 3: (21SGK trang 61) (GV treo baûng phuï ghi ñeà baøi)
goïi HS toùm taét ñeà (goïi soá maùy caùc ñoäi laàn löôït laø x1, x2, x3 maùy)
GV gôïi yù: soá maùy vaø soá ngaøy laø hai ñaïi löôïng nhö theá naøo? 
GV yeâu caàu caû lôùp laøm baøi taäp 
GV söû duïng tính chaát daõy tæ soá baèng nhau lamg baøi taäp treân
Baøi 4: (34 trang 47 SBT) 
GV löu yù HS: thôøi gian ñoåi ra phuùt
Yeâu caàu HS laøm vaøo vôû
1 HS leân baûng trình baøy
GV choát laïi: ñeå gaûi caùc baøi toaùn veà tæ leä thuaän, tæ leä nghòch ta phaûi:
Xaùc ñònh ñuùng quan heä giöõa hai ñaïi löôïng
Laäp ñöôïc daõy tæ soá baèng nhau töông öùng
Aùp duïng tính chaát daõy tæ soá baèng hau ñeå giaûi
HS ñoïc kó ñeà baøi theo yeâu caàu GV 
2 HS leân baûng ñieàn
HS toùm taét ñeà baøi:
	Cuøng moät soá tieàn mua ñöôïc:
	 51 meùt vaûi loaïi I giaù a ñ/m 
	x meùt vaûi loaïi II giaù 85% a ñ/m
coù soá meùt vaûi mua ñöôïc vaø giaù tieàn mua moät meùt vaûi laø hai ñaïi löôïng tæ leä nghòch:
Traû lôøi: vôùi cuøng moät soá tieàn coù theå mua ñöôïc 60 meùt vaûi loaïi II
Cuøng khoái löôïng coâng vieäc nhö nhau:
	Ñoäi I coù x1 maùy – 4 ngaøy xong coâng vieäc.
	Ñoäi 2 coù x2 maùy – 6 ngaøy xong coâng vieäc
	Ñoäi 3 coù x3 maùy – 8 ngaøy xong coâng vieäc vaø x1 – x2 = 2.
HS: soá maùy vaø soá ngaøy laø hai ñaïi löôïng tæ leä nghòch hay x1, x2, x3 tæ leä nghòch vôùi 4; 6; 8 
HS: x1, x2, x3 tæ leä thuaän vôùi: .
(caû lôùp laøm baøi taäp vaøo vôû, 1 HS leân baûng laøm)
Giaûi: 
	Goïi soá maùy cuûa 3 ñoäi theo thöù töï laø x1, x2, x3. Vì caùc maùy coù cuøng naêng suaát neân soá maùy vaø soá ngaøy laø hai ñaïi löôïng tæ leä nghòch. Do ñoù:
vaäy: 
traû lôøi: soá maùy cuûa 3 ñoäi theo thöù töï laø 6; 4; 3 (maùy)
HS: 1h20’ =80’
	1h30’ = 90’
Giaû söû vaän toác hai xe maùy laø v1 (m/ph) vaø v2 (m/ph).
Theo ñieàu kieän ñeà baøi ta coù:
	80v1 = 90v2 vaø v1 =v2=100
hay: 
Vaäy: 
 v2= 80.10=800 (m/ph) (=48 km/h)
Hoaït ñoäng 2 (15’): Baøi kieåm tra vieát 15 phuùt
Coät 1
1. Neáu x.y = a (a0)
2. Cho bieát x vaø y tæ leä nghòch neáu x = 2 vaø y = 30
3. x vaø y tæ leä thuaän theo heä soá tæ leä laø k = –
4. 
Coät 2
a) Thì a = 60
b) Thì y tæ leä thuaän vôùi x theo heä soá tæ leä k = –2
c) Thì x vaø y tæ leä thuaän 
d) Ta coù y tæ leä nghòch vôùi x theo heä soá tæ leä a 
x
–1
1
3
5
y
–5
5
15
25
x
–5
–2
2
5
y
–2
–5
5
2
x
–4
–2
10
20
y
6
3
–15
–30
GV phaùt ñeà baøi cho HS:
Caâu 1: Hai ñaïi löôïng x vaø y tæ leä thuaän hay tæ leä nghòch? Haõy vieát tæ leä thuaän hoaëc tæ leä nghòch vaøo oâ troáng.
a)
b)
c)
Caâu 2: Noái moãi caâu ôû coät I vôùi keát quaû ôû coät II ñeå ñöôïc caâu ñuùng
Caâu 3: Hai ngöôøi xaây 1 böùc töôøng heát 8 giôø. Hoûi 5 ngöôøi xaây böùc töôøng ñoù heát bao laâu? (cuøng naêng suaát nhö nhau)
Hoaït ñoäng 3 (2’): Höôùng daãn veà nhaø
Oân baøi
Laøm baøi taäp: 20, 22, 23 (trang 61, 62 SGK). Baøi taäp 28, 29, 34 trang 46, 47 SBT
Xem tröôùc § 5 Haøm soá
Ngaøy …… thaùng …… naêm ………
Kyù duyeät cuûa toå tröôûng
Tuaàn 15
Tieát 29
Ngaøy daïy:
HAØM SOÁ
I>. Muïc tieâu:
HS bieát ñöôïc khaùi nieäm haøm soá.
Nhaän bieát ñöôïc ñaïi löôïng naøy coù phaûi laø haøm soá cuûa ñaïi löôïng kia hay khoâng trong nhöõng caùch ñôn giaûn vaø cuï theå. (baèng baûng, baèng coâng thöùc)
Tìm ñöôïc giaù trò töông öùng cuûa haøm soá khi bieát giaù trò cuûa bieán soá.
II>. Chuaån bò:
GV: Baûng phuï, thöôùc thaúng
HS: Thöôùc thaúng.
III>. Tieán trình:
Hoaït ñoäng GV
Hoaït ñoäng HS
Hoaït ñoäng 1 (18’): Moät soá VD veà haøm soá:
v
5
10
25
50
y
10
5
2
1
t (giôø)
0
4
8
12
16
20
T (0C)
20
18
22
26
24
21
GV neâu VD 1 (baûng phuï)
(yeâu caàu haøm soá quan saùt baûng)
Hoûi: Thôøi ñieåm t thay ñoåi thì nhieät ñoä T0 theá naøo? Nhieät ñoä cao nhaát (thaáp nhaát) maáy giôø?
	GV neâu VD 2: Khoái löôïng m (g) cuûa 1 thanh kim loaïi ñoàng chaát coù khoái löôïng rieâng laø 7,8 (g/cm3) tæ leä thuaän vôùi theå tích v (cm3) theo coâng thöùc m=7,8v
	Yeâu caàu haøm soá giaûi 
Hoûi: v thay ñoåi thì m theá naøo?
	GV neâu VD 3: Thôøi gian t (h) cuûa 1 vaät chuyeån ñoäng ñeàu treân quaõng ñöôøng 50 km tæ leä nghòch vôùi vaän toác v (km/h) cuûa noù theo coâng thöùc 
Yeâu caàu haøm soá giaûi vaøo vôû. 
GV cho 1 haøm soá leân baûng trình baøy 
Goïi vaøi haøm soá nhaän xeùt, GV hoaøn chænh keát quaû
GV: Ta cuõng coù v thay ñoåi thì t cuõng thay ñoåi.
GV: Ta noùi nhieät ñoä T laø haøm soá cuûa thôøi gian t; khoái löôïng m laø 1 haøm soá cuûa theå tích v
Ôû VD 3: thôøi gian t laø haøm soá cuûa ñaïi löôïng naøo?
	Vaäy haøm soá laø gì? phaàn 2
	HS : quan saùt baûng
HS: t thay ñoåi T0 thay ñoåi theo; nhieät ñoä trong ngaøy cao nhaát luùc 12 giôø tröa (26 0C) vaø thaáp nhaát luùc 4 giôø saùng (180C)
HS: theo doõi baøi taäp vaø traû lôøi:
v = 1 m = 7,8 g
v = 2 m = 15,6 g
v = 3 m = 23,4 g
v = 4 m = 31,2 g
HS: v thay ñoåi m thay ñoåi noù laø hai ñaïi löôïng tæ leä thuaän vì coâng thöùc coù daïng y = kx (k = 7,8)
HS: ñoïc VD 3:
HS: trình baøy
Thôøi gian t laø haøm soá cuûa vaän toác v
Hoaït ñoäng 2 (15’): Khaùi nieäm haøm soá
GV: Qua caùc VD treân, haõy cho bieát ñaïi löôïng y ñöôïc goïi laø haøm soá cuûa ñaïi löôïng thay ñoåi x khi naøo?
GV: treo baûng phuï ghi Khaùi nieäm haøm soá 
Löu yù haøm soá: ñeå y laø haøm soá cuûa x caàn coù caùc ñieàu kieän sau:
x vaø y ñeàu nhaän giaù trò soá
Ñaïi löôïng y phuï thuoäc ñaïi löôïng x
Vôùi moãi giaù trò cuûa x khoâng theå tìm ñöôïc nhieàu hôn 1 giaù trò töông öùng cuûa y
GV: giôùi thieäu phaàn chuù yù trang 63 SGK 
Cho haøm soá laøm baøi taäp 24 trang 63 SGK (ñeà baøi trong baûng phuï )
Ñoái chieáu vôùi 3 ñieàu kieän haøm soá cho bieát y coù phaûi laø haøm soá cuûa x hay khoâng?
Ñaây laø tröôøng hôïp haøm soá ñöôïc cho baèng baûng.
GV: cho VD veà haøm soá ñöôïc cho bôûi coâng thöùc: 
Xeùt haøm soá y = f(x) = 3x
Haõy tính: f(1), f(–5), f(0)?
Xeùt haøm soá y = g(x) = 
Tính g(2), g(–4)?
HS: neáu ñaïi löôïng y phuï thuoäc vaøo ñaïi löôïng x thay ñoåi sao cho vôùi moãi giaù trò cuûa x ta luoân xaùc ñònh ñöôïc chæ soá giaù trò töông öùng cuûa y thì y ñöôïc goïi laø haøm soá cuûa x
HS: ñoïc phaàn chuù yù SGK 
HS: y laø 1 haøm soá cuûa x
HS: y = f(x) = 3x
y = g(x) = 
HS: f(1) = 3.1 = 3
f(–5) = 3. (–5) = –15
f(0) = 3.0 = 0
HS: g(2) = = 6
G(–4) = = –3
Hoaït ñoäng 3 (10’): Luyeän taäp
x
–3
–2
–1
1/3
1/2
2
y
–4
–6
–12
36
24
6
Cho haøm soá laøm baøi taäp 35 trang 47, 48 SBT (ñeà baøi trong baûng phuï)
X, y quan heä theá naøo? Coâng htöùc lieân heä:
Phaùt hieän moâùi quan heä giöõa x vaø y 
Cho HS laøm baøi taäp 25 trang 64 SGK 
Cho haøm soá y = f(x) = 3x2 + 1
Tính f(); f(1); f(3)
HS: laøm baøi taäp 
Traû lôøi: 
y laø haøm soá cuûa x vaø y phuï thuoäc vaøo söï bieán ñoåi cuûa x ta chæ coù 1 giaù trò töông öùng cuûa y. x vaø y laø 2 ñaïi löôïng tæ leä nghòch vì x.y = 12 .
y khoâng laø haøm soá cuûa x vì öùng vôùi x = 4 coù hai giaù trò töông öùng cuûa y laø –2 vaø 2. y laø caên baäc hai cuûa x
y laø 1 haøm soá cuûa x. ñaây laø 1 haøm haèng vì öùng vôùi moãi giaù trò cuûa x, chæ coù 1 giaù trò töông öùng cuûa y baèng 1
HS: laøm baøi taäp; 1 HS leân baûng trình baøy 
x
4
4
9
16
y
–2
2
3
4
x
–2
–1
0
1
2
y
1
1
1
1
1
Hoaït ñoäng 4 (2’): Höôùng daãn veà nhaø
Naém vöõng Khaùi nieäm haøm soá , vaän duïng caùc ñieàu kieän ñeå y laø 1 haøm soá cuûa x
Baøi taäp: 26, 27, 28, 29, 30 trang 64 SGK
Tuaàn 15
Tieát 30 
Ngaøy daïy:
LUYEÄN TAÄP
I>. Muïc tieâu:
Cuûng coá Khaùi nieäm haøm soá 
Reøn luyeän khaû naêng nhaän bieát ñaïi löôïng naøy coù phaûi laø haøm soá cuûa ñaïi löôïng kia hay khoâng (theo baûng, coâng thöùc, sô ñoà)
Tìm ñöôïc giaù trò töông öùng cuûa haøm soá theo bieán soá vaø ngöôïc laïi.
II>. Chuaån bò:
GV: baûng phuï , thöôùc keû, phaán maøu
HS: thöôùc thaúng, SGK.
III>. Tieán trình: 
Hoaït ñoäng GV
Hoaït ñoäng HS
Hoaït ñoäng 1 (13’): Kieåm tra chöõa baøi taäp 
x
–5
–4
–3
–2
0
y=5x–1
–26
–21
–16
–11
–1
0
	GV neâu caâu hoûi kieåm tra 
	HS 1: khi naøo ñaïi löôïng yt ñöôïc goïi laø haøm soá ñaïi löôïng x?
	Chöõa baøi taäp 26 trang 64 SGK
	Cho HS: y = 5x – 1
Laäp baûng caùc gía trò töông öùng cuûa y khi x = –5, –4, –3, –2, 0, 
	HS 2: chöõa baøi taäp 27 trang 64 SGK (baûng phuï)
HS 3: chöõa baøi taäp 29 trang 64 SGK
	Cho haøm soá y = f(x) = x2 – 2. Haõy tính f(2), f(0), f(–1), f(1), f(–2)
GV nhaän xeùt cho ñieåm 
	HS 1: trình baøy Khaùi nieäm haøm soá SGK
	Chöõa baøi taäp 26 SGK
	HS 2: 
a) Ñaïi löôïng y laø haøm soá cuûa ñaïi löôïng x vaø y phuï thuoäc theo söï bieán ñoåi cuûa x vôùi moãi giaù rò cuûa x chæ coù 1 giaù trò töông öùng cuûa y.
	coâng thöùc: x.y = 15 y=
y vaø x tæ leä nghòch nhau
b) y laø 1 haøm haèng vôùi moãi giaù trò cuûa x chæ coù 1 giaù trò töông öùng cuûa y = 2
	HS 3: y = f(x) = x2–2
F(2) = 22 –2 =2; f(1) = 12 –2 =–1
F(0) = 02 –2 =–2; f(–1) = (–1)2 –2 =–1
F(–2) = (–2)2 – 2 = 2
HS caû lôùp nhaän xeùt baøi laøm cuûa baïn
Hoaït ñoäng 2 (30’): Luyeän taäp
	Baøi 30 trang 64 SGK:
x
–2
–1
0
3
0
1
3
y
9
7
5
–1
5
3
–1
Cho haøm soá y = f(x) = 1 –8x. khaúng ñònh naøo sau ñaây laø ñuùng:
f(–1) = 9
f() = –3
f(3) = 25
f(0) = 1
	GV ñeå traû lôøi baøi naøy, ta phaûi laøm nhö theá naøp?
Baøi 31 trang 65 SGK:
Cho haøm soá y = . Ñieàn soá thích hôïp vaøo oâ troáng trong baûng sau:
GV: bieát x; tính y nhö theá naøo?
Bieát y; tính x nhö theá naøo?
	Baøi 40 trang 48, 49 SBT (baûng phuï)
GV: giaûi thích ôû caùc baûng B, C, D taïi sau y laø haøm soá cuûa x. haøm soá ôû baûng C coù gì ñaëc bieät.
	Baøi 42 trang 49 SBT (baûng phuï)
Cho haøm soá y = f(x) = 5 – 2x 
Tính f(–2), f(–1), f(0), f(3)
Tính caùc giaù trò cuûa x öùng vôùi y = 5;3;–1
Hoûi y vaø x coù tæ leä thuaän khoâng? Coù tæ leä nghòch khoâng? Vì sao?
Yeâu caàu HS laøm baøi vaøo vôû 
Goïi 2 HS leân baûng trình baøy baèng 2 caùch
GV kieåm tra vôû 1 soá HS
Goïi HS nhaän xeùt baøi laøm cuûa caùc nhoùm
	HS : ta phaûi tính f(–1), f(), f(3), f(0) ñeå ñoái chieáu caùc gía trò cho ôû ñeà baøi
F(–1) = 1 – 8.(–1) =9 a) ñuùng
f=1–8= –3 b) ñuùng
f(3) = 1–8.3=–23 c) sai
f(0) = 1–8.0 = 1 d) ñuùng
HS : thay giaù trò x vaøo coâng thöùc y = x = 
HS: ôû baûng A, y khoâng phaûi laø haèng soá cuûa x vì öùng vôùi 1 giaù trò cuûa x coù 2 giaù trò töông öùng cuûa y
X = 1 y = –1 vaø 1
X = 4 y = –2 vaø 2
HS giaûi thích theo Khaùi nieäm haøm soá 
Haøm soá ôû baûng C laø haøm haèng
HS giaûi vaøo vôû
1 HS leân baûng trình baøy 
y vaø x khoâng tæ leä thuaän vì 
y vaø x khoâng tæ leä nghòch vì: –2.9=–1.7
c2: 
f(–2) = 5 – 2(–2) = 9
	………………………………
y = 5–2x x = 5–
y = 5 x = 
	………………………………
x
–0,5
4,5
9
y
–2
0
x
–0,5
–3
0
4,5
9
y
–1/3
–2
0
3
6
Hoaït ñoäng 3 (2’): Höôùng daãn veà nhaø
Baøi taäp veà nhaø: 36, 37, 38, 38, 43 trang 48, 49 SBT
Xem tröôùc baøi 6 “maët phaúng toïa ñoä”
Ngaøy …… thaùng …… naêm ………
Kyù duyeät cuûa toå tröôûng