Đề thi học sinh giỏi - Môn: Sinh học - Lớp 9 - Đề 1

Phßng GD-§T Nghi Léc	 ®Ò thi häc sinh giái n¨m häc 2008-2009
Kú thi häc sinh giái 	 	 M«n : Sinh häc - 	líp 9
	 Thêi gian lµm bµi 150 phót
Lý thuyÕt:
 C©u 1: Phân biệt đột biến gen và đột biến NST ?
 Câu 2: Sự khác nhau về cấu trúc và chức năng của ADN, ARN và prôtêin.
 C©u 3 : TÝnh chÊt ®Æc tr­ng vµ æn ®Þnh cña ADN ®­îc thÓ hiÖn nh­ thÕ 
nµo vµ ®­îc ®¶m b¶o nhê c¬ chÕ nµo ? T¹i sao sù æn ®Þnh cña ADN chØ cã tÝnh chÊt t­¬ng ®èi ?
 C©u 4: Trong s¶n xuÊt cã nh÷ng c¸ch nµo ®Ó t¹o ra thÓ tam béi (3n) vµ thÓ tø béi (4n).
Bµi tËp :
 Hai tÕ bµo A vµ B cña mét tÕ bµo sinh vËt cïng nguyªn ph©n mét sè ®ît t¹o ra ®­îc 136 tÕ bµo con, c¶ hai tÕ bµo ®· sö dông nguyªn liÖu néi bµo cung cÊp lµ 1806 NST ®¬n ®Ó thùc hiÖn cho qu¸ tr×nh nguyªn ph©n nãi trªn. 
X¸c ®Þnh sè lÇn nguyªn ph©n cña mçi tÕ bµo.
NÕu tÕ bµo con cña tÕ bµo A tham gia gi¶m ph©n t¹o tinh trïng th× tæng sè NST trong c¸c tinh trïng lµ bao nhiªu ?
 Cho biÕt tÕ bµo A cã bé NST 2n = 4 ; tÕ bµo B cã bé NST 2n =14 .
H­íng d©n chÊm sinh 9
Câu 1. (1,5 điểm).
	Phân biệt đột biến gen và đột biến NST.
 Đột biến gen
a. Khái niệm, các dạng.
- Là biến đổi trong cấu trúc của gen liên quan đến 1 hay hoặc 1 số cặp nuclêôtít, xẩy ra tại 1 điểm nào đó của phân tử ADN.
- Các dạng phổ biến: Mất, thêm, thay thế 1 cặp nuclêôtít.
b. Tính chất: 
- Biến đổi ở cấp độ phân tử.
- Thường xâyra trong giảm phân, ở trạng thái lặn, mang tính riêng lẻ nên thường không thể hiện thành kiểu hình ngay ở đời con.
- Biến đổi nhỏ làm thay đổi một vài tính trạng.
- Phổ biến hơn ít gây tác hại nguy hiểm hơn.
c. Vai trò:
- Đa số có hại, cá biệt vẫn có đột biến gen có lợi; Khi môi trường thay đổi, đột biến gen từ có hại có thể trở thành có lợi.
- Đột biến gen được xem là nguồn nguyên liệu chủ yếu trong tiến hoá và nguyên liệu quan trọng của chọn giống.
 Đột biến NST
- Là biến đổi của NST về mặt cấu trúc, số lượng.
- Các dạng: + Đột biến cấu trúc gồm: Mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạn,...
 + Đột biến số lượng gồm:
Đột biến đa bội và đột biến dị bội.
- Biến đổi ở cấp độ tế bào.
- Nếu xẩy ra trong nguyên phân sẽ được thể hiện ngay trong đời cá thể. Nếu xẩy ra trong giảm phân sẽ được thể hiện ở kiểu hình ngay ở đời con.
- Biến đổi lớn làm thay đổi cả một bộ phận, một cơ quan, cả cơ thể.
- Ít phổ biến hơn nhưng gây tác hại nguy hiểm hơn.
- Đa số đột biến NST có hại nhưng đã tạo ra sự đa dạng của các loài.
- Trong chọn giống đột biến NST (đặc biệt đột biến đa bội) được coi là nguyên liệu quan trọng của quá trình tạo gống mới.
Câu 2. (1,5 điểm)
Sự khác nhau về cấu trúc và chức năng của ADN, ARN và Prôtêin.
 Đại phân tử
 Cấu trúc
 Chức năng
ADN
- Chuỗi xoắn kép
- Có 4 loại Nuclêôtít: A, T, G, X
- Lưu giữ thông tin di truyền.
- Truyền đạt thông tin di truyền.
ARN
- Chuỗi xoắn đơn.
- Có 4 loại Nuclêôtít: A, U, G, X
- mARN truyền đạt thông tin di truyền.
- tARN vận chuyển axit amin.
- rARN tham gia cấu trúc ribôxôm.
Prôtêin
- Gồm một hay nhiều chuỗi đơn
- Có hơn 20 loại axit amin.
- Cấu trúc các bộ phận của tế bào.
- enzim xúc tác quá trình trao đổi chất.
- Hooc môn điều hoà quá trình trao đổi chất.
- Vận chuyển, cung cấp năng lượng.
C©u 3 : ( 2 ®iÓm )
TÝnh chÊt ®Æc tr­ng : (1 ®iÓm ). Mçi ý 0.25®
+Sè l­îng, thµnh phÇn, tr×nh tù s¾p xÕp cña c¸c nuclªotit trªn m¹ch ®¬n ADN
+ Hµm l­îng ADN trong nh©n
+ Tû lÖ Gi÷a c¸c Nuclªotit : A+T/ G+X
+ §Æc tr­ng bëi sè l­îng, thµnh phÇn, trËt tù ph©n bè c¸c gen trong tõng nhãm gen liªn kÕt
TÝnh ®Æc tr­ng ®­îc æn ®Þnh : (0.5 ®iÓm ) nhê c¸c c¬ chÕ : sù tù nh©n ®«i, ph©n ly, tæ hîp cña ADN cïng víi NST trong c¸c qu¸ tr×nh ph©n bµo b×nh th­êng. Trong ®ã :
+ C¸c c¬ chÕ trong nguyªn ph©n ®¶m b¶o cho ADN æn ®Þnh qua c¸c thÕ hÖ TB
+ C¸c c¬ chÕ trong qu¸ tr×nh gi¶m ph©n vµ thô tinh ®¶m b¶o cho ADN æn ®Þnh qua c¸c thÕ hÖ c¬ thÓ
Sù æn ®Þnh cña ADN chØ cã tÝnh chÊt t­¬ng ®èi, V× :
+Trong gi¶m ph©n, ë kú ®Çu I cã thÓ x¶y ra hiÖn t­îng trao ®æi chÐo dÉn ®Õn sù ®æi chç cho nhau gi÷a c¸c ®o¹n NST t­¬ng øng trong cÆp ®ång d¹ngà Ph©n tö ADN bÞ biÕn ®æi vÒ mÆt cÊu tróc (0.25®)
+ Do ¶nh h­ëng cña t¸c nh©n g©y ®ét biÕn g©y ra ®ét biÕn NST vµ ®ét biÕn gen lµm thay ®æi cÊu tróc cña ADN (0.25®)
C©u 4: a) T¹o thÓ tam béi (3n) 
- T¸c ®éng vµo qu¸ tr×nh gi¶m ph©n ë mét bªn bè hay mÑ t¹o ra giao tö 2n , cho giao tö 2n kÕt hîp víi giao tö n (0,5®)
- Cho lai thÓ tø béi 4n ( t¹o giao tö 2n ) víi thÓ l­ìng béi 2n ( t¹o giao tö n ),kÕt 
hîp 2n víi mét n (0,5®) 
b)T¹o thÓ tø béi (4n) 
- T¸c ®éng vµo lÇn nguyªn ph©n ®Çu tiªn cña hîp tö (2n) t¹o ra tÕ bµo 4n tõ ®ã ph¸t trتn thµnh thÓ tø béi (0,5®) 
- T¸c ®éng vµo qu¸ tr×nh gi¶m ph©n t¹o ra giao tö 2n sau ®ã cho c¸c giao tö 2n kÕt hîp v¬Ý nhau (0,5®)
B) Bµi tËp 
a) X¸c ®Þnh sè l­ît nguyªn ph©n ph©n 
 Gäi sè tÕ bµo con cña tÕ bµo A lµ 2kA , sè tÕ bµo con cña tÕ bµo B lµ 2kB
Theo bµi ra ta cã : 2kA + 2kB = 136 (0,5 ® ) 
Sè NST t­¬ng ®­¬ng lµ 1806 . vËy tæng sè NST hai tÕ bµo lµ : 
 1806+4+14 = 1824 NST (0,5 ® ) 
Ta cã hÖ : (0,5 ® ) 
Gi¶i hÖ (1) , (2) ta cã kA = 3 (®ît) , kB =7 (®ît) ( 1 ® )
b) Sè tinh trïng t¹o thµnh lµ : 8 . 4 =32 (tinh trïng ) (025 ® )
Sè NST trong tinh trïng lµ 32 . 2 = 64 (NST ) ( 025 ® ) 
 . HÕt